در دنیای امروزی انواع ظروف یکبار مصرف از جمله پلاستیکی، فومی، آلومینیومی و گیاهی نقش پررنگی در رستوران‌ها، کترینگ‌ها، آسایشگاه‌ها و حتی دورهمی‌های خانوادگی دارند. مصرف این حجم از ظروف یکبار مصرف کره زمین را با خطری جدی روبرو می‌سازد. خطر تولید و انباشت زباله‌هایی که به این سادگی تجزیه نمی‌شوند. این زباله‌ها حتی در صورت تجزیه هم محیط زیست را به مواد سمی آلوده می‌کنند. بنابراین الان تکلیف چیست؟ دیگر از ظروف یکبار مصرف استفاده نکنیم؟!

خوشبختانه در این مورد هم علم مشکل گشا بوده است. ظروف یکبار مصرف گیاهی کاملا با محیط زیست سازگار هستند. در واقع ظروف گیاهی بهترین جایگزین برای کلیه ظروف یکبار مصرف هستند. اگر شما مدیر یک رستوران یا مرکز تهیه غذا باشید، احتمالا ظروف گیاهی انتخاب شما نیست. ما در این مقاله قصد داریم با مقایسه کامل انواع ظروف یکبار مصرف موجود در بازار به شما کمک کنیم برای هر مصرفی که دارید، بهترین و بصرفه‌ترین ظروف یکبار مصرف را انتخاب کنید.

انواع ظروف یکبار مصرف

در حال حاضر ظروف یکبار مصرف موجود در بازار به ترتیب مصرف عبارتند از:

• ظروف پلاستیکی
• ظروف فومی
• ظروف آلومینیومی
• ظروف کاغذی یا سلولوزی
• ظروف گیاهی

دانش نسبت به مواد تشکیل دهنده، موارد مصرفی که هر کدام دارند و از همه مهم‌تر این که صرفه اقتصادی دارند یا خیر، می‌توانید بهترین گزینه را انتخاب کنید. در ادامه هر کدام را به طور مفصل با هم مرور می‌کنیم.

ظروف یکبار مصرف گیاهی

Poly Lactic Acid که به اختصار PLA گفته می‌شود، ماده اولیه برای ساخت ظروف یکبار مصرف گیاهی می‌باشد. PLA در واقع از جمله مواد پلی ­استری است که از منابع تجدید پذیر نظیر ذرت، نشاسته، نیشکر و… بدست می ‌آید. ظروف گیاهی دومین بیوپلاستیک پرمصرف در سراسر جهان است که هم از نظر اقتصادی بهینه است و هم وزن آن پایین‌تر ازظروف یکبار مصرف مشابه می‌باشد. مهم‌ترین ویژگی این ظروف سازگاری با محیط زیست است. این ظروف بسیار شبیه به ظروف پلاستیکی هستند اما منشا گیاهی دارند.

فرآیند تولید ظروف یکبار مصرف گیاهی سال‌ها پیش از تولید انبوه پلیمرهای گیاهی آغاز شده است. تولید این نوع ظرف مربوط به دهه 70 میلادی می‌باشد. ایران نیز در اواخر سال 1386 به عنوان پنجمین کشور، پس از دستیابی به فناوری و دانش ساخت پلیمرهای گیاهی پا در مسیر تولید انبوه ظروف گیاهی یکبار مصرف گذاشت. قیمت نهایی ظروف گیاهی از سایر ظرف های یکبار مصرف بیشتر است. البته پرداخت هزینه کمی بیشتر برای حفظ سلامت، عاقلانه است.

مقاله پیشنهادی:
هرگز از ظروف یکبار مصرف گیاهی استفاده نکنید!

ظروف یکبار مصرف گیاهی برای چه مصارفی مناسب هستند؟

این ظروف در موارد بسیاری کاربرد دارند که عبارتند از:

• قابلیت استفاده در فر و مایکروویو برای پخت شیرینی و کیک
• امکان استفاده به عنوان ظروف سرو غذا در مدارس، بیمارستان‌ها، ادارات و شرکت‌ها
• قابل استفاده به عنوان ظروف پذیرایی در شرکت‌های هواپیمایی، قطارها، کترینگ‌ها، مجموعه‌های پذیرایی
• استفاده به عنوان ظروف بسته بندی در شرکت‌های تولید مواد غذایی
• بسته بندی غذا در فست فودها و رستوران‌ها

بررسی اجمالی مزایا و معایب ظروف گیاهی

ظروف یکبار مصرف پلاستیکی

پلاستیک متداول‌ترین و البته ارزان‌ترین ماده اولیه در تولید ظروف یکبار مصرف است. در تولید ظروف پلاستیکی از پروپیلن (PP)، پلی استایرن (PS)، فوم‌های EPS و PET استفاده می‌شود. در بین کلیه ظروف یکبار مصرف پلاستیکی تنها ظروف ساخته شده از پروپیلن را می‌توان در مایکروویو قرار داد. پروپیلن در مقایسه با سایر مواد انعطاف‌پذیرتر است. به دلیل همین انعطاف‌پذیری خم می‌شود اما نمی‌شکند. ظروف ساخته شده از پروپیلن تا 120 درجه گرما مقاومت دارند اما تغییر حالت می‌دهند. پروپیلن را می‌توان بازیافت کرد اما مستلزم شرایط و امکانات خاصی است.

ظروف پلاستیکی ساخته شده از پلی پروپیلن قابل بازیافت نیستند! در واقع این ماده تجزیه نمی‌شود و به شدت برای محیط زیست خطرناک است. این ظروف تنها 80 درجه سانتی گراد گرما را تحمل می‌کنند. ظروف پلاستیکی ساخته شده از پلی استایرن نسبتا کیفیت و قیمت مناسبی دارند اما در تماس با غذای گرم، می‌تواند غذا را به مواد شیمیایی آلوده کند.

ظروف پلاستیکی برای چه مصارفی مناسب هستند؟

از ظرف‌های یکبار مصرف پلاستیکی می‌توان برای توزیع شربت‌های نذری، شیر یا شیرکاکائوی خنک، آب و به طور کل غذاهای خنک استفاده کرد. چایی یا غذاهای داغ اگر در ظروف پلاستیکی سرو شوند هم طعم مواد خوراکی داخل خود را خراب می‌کنند و هم ممکن است مواد شیمیایی با خوراکی ترکیب شود که سرطان زا است!

موارد منع مصرف ظروف پلاستیکی

اصلا در ظروف پلاستیکی یکبار مصرفی که فودگرید نیستند، خوردنی یا آشامیدنی داغ و چرب نریزید. تماس خوراکی‌های چرب و داغ با ترکیب‌های موجود در این ظروف ممکن است باعث انتقال ترکیب‌های شیمیایی سمی و سرطان‌زا به داخل مواد غذایی و به خطر افتادن سلامت افراد شود. هرگز نباید خوردنی‌ها و آشامیدنی‌هایی که درجه حرارت آنها بیش از 40 درجه سانتی‌گراد است، داخل ظرف‌های پلاستیکی ریخت!

نکته!

استفاده از ظرف های یکبار مصرف پلاستیکی شفاف و بی‌رنگ از انواع رنگی آن‌ها بهتر است. زیرا معمولا ظروف بی‌رنگ از مواد اولیه دست اول تهیه می‌شوند. اما ممکن است برخی تولیدکنندگان در تهیه ظرف‌های رنگی از مواد بازیافتی استفاده کنند. علاوه بر این، رنگ شیمیایی موجود در این ظروف هم می‌تواند با مواد غذایی واکنش نشان دهد و سلامت افراد را به خطر بیندازد.

بررسی اجمالی مزایا و معایب ظروف پلاستیکی

ظروف یکبار مصرف فومی

مهم‌ترین و بارزترین ویژگی ظروف فومی وزن بسیار کم آن‌ها است. این ظروف عایق خوبی برای جلوگیری از نفوذ گرما هستند به همین دلیل غذا در آن‌ها به راحتی سرد نخواهد شد. ظرف های یکبار مصرف فومی معمولا مشتقی از پلی‌استایرن هستند و مقاومت بیشتری نسبت به گرما و چربی دارند.

ظروف فومی برای چه مصارفی مناسب هستند؟

این ظرف ها معمولا برای شرایط غیر رسمی مناسب هستند. در واقع برای پیکنیک‌ها یا شرایطی که لازم دارید غذای گرمی را جابجا نموده و بدون نیاز به گرم کردن مجدد از آن استفاده کنید، ظروف فومی گزینه مناسبی هستند. زیرا این ظروف می‌توانند گرمای غذا را حفظ کنند. با توجه به همین ویژگی در برخی تهیه غذاها و برای توزیع غذاهای نذری مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع خوراکی‌ها و آشامیدنی‌های داغ و سرد و چرب را می‌توان داخل این ظرف‌ها حمل و سرو کرد.

موارد منع مصرف ظروف فومی

نوع بافت ظروف فومی به گونه‌ای است که امکان ورود هوا و میکروارگانیسم‌های موجود در محیط به بافت آن‌ها و غذا و نوشیدنی داخلشان وجود دارد. بنابراین باید از نگه داری طولانی‌مدت غذا در این ظرف ها خودداری کرد. اگر قرار است برای بیش از 3-2 ساعت غذا را نگه دارید، ظرف فومی انتخاب درتسی نیست. توجه داشته باشید! نگهداری غذا در یخچال با ظرف‌های فومی توصیه نمی‌شود.

بررسی اجمالی مزایا و معایب ظروف فومی

ظروف یکبار مصرف آلومینیومی

این ظروف یکبار مصرف همان طور که از نام آن‌ها مشخص است، از آلومینیوم تهیه می‌شوند. طبق تحقیقات به عمل آمده، آلومینیوم فراوان‌ترین فلز در پوسته زمین است. این ماده زیست تخریب پذیر نبوده و تنها از طریق بازیافت قابل استفاده مجدد خواهد بود. در دهه‌های اخیر استفاده از ورق‌های آلومینیوم برای ساخت ظروف یکبار مصرف بسیار مورد استقبال قرار گرفت. ظروف یکبار مصرف آلومینیومی ویژگی‌هایی دارند که آن‌ها را نسبت به ظروف پلاستیکی بهتر ساخته‌اند.

این ظروف مقاومت و استحکام نسبتا بالایی دارند. همچنین به دلیل مقاومت بالا در برار گرما، سرما، چربی و رطوبت، تا حدودی خیال شما را از سلامت و بهداشت محتویات خود راحت می‌کنند. ظرف های آلومینیومی می‌توانند دمای 20- تا 380 درجه سانتی گراد را تحمل کنند.

ظروف آلومینیومی برای چه مصارفی مناسب هستند؟

• امکان استفاده به عنوان ظروف سرو غذا
• قابلیت استفاده در فر و مایکروویو
• پخت و سرو فست فود

موارد منع مصرف ظروف آلومینیومی

چنان چه ظروف یکبار مصرف را برای مصرف عمده و مثلا برای رستوران، سازمان، آسایشگاه و… نیاز دارید، از ظروف آلومینیومی استفاده نکنید. زیرا قیمت این ظروف بسیار بالا بوده و برای شما صرفه اقتصادی نخواهد داشت. علاوه بر این، اگر برای محیط زیست خود احترام قائل هستید باید بدانید این ظروف تجزیه نمی‌شوند و برای بازیافتشان هزینه و انرژی زیادی به کار گرفته می‌شود.

بررسی اجمالی مزایا و معایب ظروف آلومینیومی

ظروف یکبار مصرف کاغذی یا سلولوزی

این ظروف بیشتراز مواد طبیعی ساخته شده است و در حقیقت حاوی مواد شیمیایی کمتری می‌باشد. با وجود این که ظروف کاغذی سریع‌تر از پلاستیک خراب می‌شوند اما همچنان مقرون به صرفه و پرکاربرد هستند. این نوع ظروف یکبار مصرف به دلیل ماهیت کاغذ تنوع محدودی دارند. ظرف های یکبار مصرف سلولوزی بیشتر شامل پیش دستی و لیوان با تم و رنگ مختلف مناسب برای جشن تولدها هستند.

ظروف کاغذی برای چه مصارفی مناسب هستند؟

این ظرف ها برای مصارف گوناگون مانند سرو سالاد، پیش غذا، یا انواع غذاهای کم حجم و با رطوب کم مناسب است. برخی انواع آن‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که می‌توان غذا را در بخش‌های جداگانه در آن‌ها ارائه کرد. این ظروف وزن بسیار پایینی دارند و حمل آن‌ها آسان است. از آنجا که ظروف کاغذی در رنگ‌ها و طرح‌های متنوعی ساخته می‌شوند به راحتی با تم میهمانی‌ها هماهنگ می‌شوند. در جشن تولدهای امروزی استفاده از این ظروف رایج است.

موارد منع مصرف ظروف کاغذی

 معمولا منع مصرفی برای ظروف سلولزی مطرح نیست جز این که آشامیدنی‌های داغ را نباید داخل آن‌ها سرو کرد زیرا در این صورت، امکان تغییر عطر و طعم آن‌ها وجود دارد. این ظروف چندان استحکامی ندارند بنابراین برای بسته بندی غذاهای بیرون‌بر گزینه مناسبی نیستند.

بررسی اجمالی مزایا و معایب ظروف کاغذی